Zeytun yağı nədir?
Zeytun yağı zəngin aroması, dadı və sağlamlığa faydaları ilə tanınan bitki yağıdır və min illərdir süfrədə olub. Zeytun yağı Aralıq dənizi pəhrizinin mühüm tərkib hissəsidir və bir çox sağlamlığa faydaları olan qidalandırıcı yağdır. Zeytun yağının qida mədəniyyətindəki əhəmiyyətli yeri ilə yanaşı, ürək xəstəlikləri riskini azaltmaq, antioksidan xüsusiyyət təmin etmək, iltihaba qarşı faydalı olmaq, beyin və damar sağlamlığına töhfə vermək, xərçəngə qarşı qoruyucu təsir göstərmək kimi sağlamlıq faydaları da var. Zeytun yağı saç və dəriyə qulluqda qidalandırıcı və nəmləndirici vasitə kimi də istifadə olunur. Bu yazıda da zeytun yağının 7 faydası haqqında danışdıq.
Zeytun yağının sağlamlığa faydaları nələrdir?
İnsanlar əsrlər boyu zeytun yağını sağlam həyatın bir hissəsi kimi istifadə edirlər. Zeytun yağı çoxlu qida və antioksidantlarla dolu olan və sağlamlığa müsbət təsirləri ilə məşhur olan bitki yağıdır. Zeytun yağının sağlamlıq üçün əhəmiyyətli faydalarından bəziləri bunlardır:
- Ürək sağlamlığı
- Antioksidant xüsusiyyətləri
- İltihab əleyhinə təsirlər
- Həzm sağlamlığı
- Ürək sağlamlığı
- Xərçəng riskinin azaldılması
- Beyin sağlamlığı
- Zeytun yağının dəri üçün faydaları
Ürək sağlamlığı
Zeytun yağı doymuş yağlar yerinə istifadə edildikdə ürək sağlamlığını dəstəkləyə bilər. Tərkibində yüksək miqdarda mono doymamış yağ var ki, bu da xolesterol səviyyəsini idarə etməyə və ürək xəstəliyi riskini azaltmağa kömək edir. Zeytun yağının tərkibindəki polifenolik birləşmələr pis xolesterolu (LDL) aşağı sala və damar sağlamlığına fayda verə bilər.
Antioksidant xüsusiyyətləri
Zeytun yağında antioksidan xüsusiyyətlərə malik fenolik birləşmələr var. Bu birləşmələr sərbəst radikallarla mübarizə apararaq hüceyrə zədələnməsini azalda və oksidləşdirici stressin qarşısını ala bilər. Bu, qocalma prosesini yavaşlata və bəzi xəstəliklərin inkişafının qarşısını ala bilər.
İltihab əleyhinə təsirlər
Zeytun yağı bədəndəki iltihabı azaltmağa kömək edə bilər. Tərkibində iltihab əleyhinə təsiri ilə tanınan oleokantal adlı birləşmə var. Xroniki iltihablı xəstəliklər riskini azalda və iltihablı şərtləri rahatlaşdıra bilər.
Həzm sağlamlığı
Zeytun yağı həzm sistemini dəstəkləyə bilər. Həzm fermentlərinin istehsalını artıra, bağırsaq hərəkətliliyini tənzimləyə və qəbizlik riskini azalda bilər. O, həmçinin safra ifrazını stimullaşdıra və həzmi asanlaşdıra bilər.
Xərçəng riskinin azaldılması
Zeytun yağından çox istifadə edən bir qidalanma proqramına riayət etmək bəzi xərçəng növlərinin qarşısını ala bilər. Antioksidant xüsusiyyətləri sayəsində xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini maneə törədir və yayılmasının qarşısını alır. Elmi araşdırma zeytun yağının tərkibindəki antioksidanların xüsusilə döş və həzm sistemində meydana gələn xərçəng növlərinə qarşı qoruyucu təsir göstərdiyini ortaya çıxarıb.
Beyin sağlamlığı
Zeytun yağı beyin sağlamlığını dəstəkləyə bilər. Tərkibindəki polifenolik birləşmələr beyində oksidləşdirici stressi azalda və idrak funksiyalarını qoruya bilər. Zeytun yağı istehlakı yaddaş, diqqət və düşünmə bacarıqlarını artıra bilər.
Zeytun yağının dəri üçün faydaları
Zeytun yağı dəri sağlamlığı üçün bir çox faydalar təqdim edən təbii məhsuldur. Zeytun yağının dəri üçün faydalarından bəziləri bunlardır:
Nəmləndirici təsir: Zeytun yağı dərini dərindən nəmləndirə və quruluğu aradan qaldıra bilər. Tərkibindəki təbii yağ turşuları və E vitamini sayəsində dərinin nəm baryerini gücləndirə və su itkisinin qarşısını ala bilər. Bu, dərini yumşaq, hamar və nəmli saxlamağa kömək edə bilər. Zeytun yağında E vitamini ilə yanaşı dəri sağlamlığı üçün lazım olan A, D və K vitaminləri də var.
Antioksidan qoruma: Zeytun yağı güclü antioksidantları ehtiva edir. Bu antioksidanlar sərbəst radikalların yaratdığı oksidləşdirici stressi azaltmaqla dərinin qocalma prosesini ləngidir. Antioksidant xüsusiyyətləri olan digər qida maddələri ilə müqayisədə zeytun yağında olan skualen adlanan birləşmələr yüksək antioksidan xüsusiyyət təmin edir.
Yaşlanma əleyhinə təsir: Zeytun yağı dəridəki incə xəttləri və qırışları azalda, qocalma əlamətlərinin qarşısını ala və dərini gənc və canlı göstərə bilər.
İltihab əleyhinə təsir: Zeytun yağı dəridə iltihabı azalda bilər. Oleik turşusu adlanan birləşmə zeytun yağının iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərindən məsuldur. Bu xüsusiyyəti sayəsində zeytun yağı sızanaq, ekzema və dermatit kimi dəri problemlərini müalicə etməyə kömək edə bilər.
Yara sağalması: Zeytun yağı dəridəki yaraların sağalmasını dəstəkləyə bilər. Antioksidant və iltihab əleyhinə xüsusiyyətləri sayəsində zeytun yağı yara bölgəsindəki iltihabı azalda bilər, infeksiya riskinin qarşısını alır və dərinin sürətlə yaxşılaşmasına kömək edir. Zeytun yağı həm də çapıqların görünüşünü azalda və dəri toxumasını yeniləyə bilər.
Sızanağa qarşı: Zeytun yağı ilə hazırlanan sabunlar sızanaq yaradan bakteriyaları öldürərək dərini sızanaqlardan təmizləyə və ya qoruya bilər. Zeytun yağı əsaslı sabunlar nəmləndirici təsir göstərdiyi üçün dərini qurutmur.
Günəşin zərərini azaldır: Zeytun yağı günəşin yaratdığı dəri zədəsini azalda bilər. Tərkibindəki yüksək E vitamini dərinin günəş yanıqlarına qarşı daha davamlı olmasına kömək edir. Zeytun yağı həmçinin dərini xərçəngə səbəb olan zərərli günəş şüalarından qorumağa kömək edə bilər.